Kumpas Nedir, Nasıl Kullanılır?

Kumpas kısaca; dış çap, iç çap, uzunluk, kalınlık ve derinlik ölçmek için kullanılan, inç ve milimetrik ölçümleri yapan hassas ölçü aletleridir. Özellikle yüzlerce parçası olan seri imalat tesislerinde pratik bir ölçü aletidir. Hobi yapanlarında sıklıkla kullandığı bir cihazdır. Ölçünün okunması noktasında analog ve dijital olmak üzere iki türde üretilmektedir.

Kumpas kullanımlarına kalite açısından bakılırsa; sanayideki üretimlerinde teknik resimdeki ya da tasarımdaki ölçülere ve toleranslara bağlı kalarak minimum maliyet ile üretimi gerçekleştirmek istenir. Bu sebeple ürünlerin ölçümünün yapılması önemli konular arasında yer almaktadır. Üretimin daha iyi hale gelmesi, hataların keşfedilmesi ve verimliliğin artırılması için sıklıkla ölçümler yapılmaktadır. Kumpaslar da, sanayide hassas ölçümler yapılmasına imkân tanıyan cihazlar arasında yer almaktadır. Pek çok hassasiyet modeli, ihtiyaçlara göre bulunmaktadır. Üretim hassasiyetine göre birini seçebilirsiniz.

Kullanım Alanına Göre Kumpas Türleri

İhtiyaçlara göre ve kullanım alanlarına göre pek çok kumpas türü vardır. Sürekli aynı türde ölçü ölçülecekse, kolay olması açısından kumpas türleri oluşturulmuştur. Çeşitlilik fazla olsa da kumpasların okuma ve çalışma mantıkları hepsinde aynıdır. Ayrıca kumpasların türleri ve boyları kumpasın hassasiyetini etkilememektedir. Hassasiyeti belirleyen ölçektir.

Derinlik Ölçme Kumpasları

Oluk, delik kademe ya da girintilerin ölçümünde kullanılmaktadır.

İç ve Dış Çap Kanal Kumpaslar

Dış ya da iç çapta bulunan kanalların ölçümünde kullanılır.

Merkez Ölçüm Kumpasları

Özellikle konik deliklerde kullanılmaktadır. Konik deliklerin merkezleri arasındaki mesafe ölçülmesi istendiğinde çok pratiktir.

Uzun Çeneli Kumpaslar

Büyük çaptaki veya boydaki parçaların hassas ölçümleri için kullanılmaktadır.

Modül Kumpasları

Dişlilerin; diş kalınlığını ve derinliğini ölçmek için kullanılır.

Kumpas Kullanımında Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar

• Kumpas kullanılmadan önce mutlaka temizlenmesi gerekir. Talaş artıkları veya bulaşan kirler ölçümü olumsuz yönde etkileyebilir. Özellikle alkollü bir bezle temizlenmesi gerekir.
• Kumpası açıp kapatırken küçük takılmalar yaşanıyorsa, muhtemelen açık kısımlarına toz kaçmış olabilir. Bu gibi durumda sakın yağlamayın. Temizlik yapılması veya bir kalibrasyon merkezine uğramanız gerekebilir.
• Dijital kumpaslar ile ölçüm yapılmadan önce mutlaka sıfırlanması gerekir.
• Kumpaslar kutularında muhafaza edilmesi gerekir. Hassas ölçüm yapan hassas cihazlar olması nedeniyle, çarpma ve düşmelerde zedelenebilir, kalibrasyon bozulabilir.
• Eğilen veya yamulan bir kısmı olursa eğeleyerek ya da zımparalayarak düzeltmeye çalışmamanız gerekir. Bu kumpasa ya da hassasiyetine mutlaka zarar vermektedir.
• Kumpasın çeneleri kapatılarak, ışığa tutularak, bakıldığında herhangi bir ışık sızıntısı yoksa kalibrasyonunda muhtemelen sorun yoktur.
• Analog kumpaslar ile ölçüm yaparken, çizgilere dik bir şekilde bakılmaması gerekir. Parça ve kumpas biraz yatırılmalı ve öyle okunması yapılmalı. Bu sayede çizgiler daha net gözükecektir.