Zemin Etüdü Nedir, Neden ve Nasıl Yapılır?

Zemin etüdü inşa edilecek olan yapıların deprem, sel ve heyelan gibi doğal afetlere karşı sağlam kalması için yapılan işlemdir. Yapıların sağlam kalması için zemin etüdü hayati önem taşımaktadır. Yapıların sağlam olabilmesi için yapının üzerine oturacağı zeminin özelliklerine göre tasarlayarak inşa edilmesi gerekir.

Zemin Etüdü Nedir?

İnşaata başlamadan önce zemin özellikleri, bölgesel deprem ve yapı özellikleri, bölgenin jeolojik yapısı, yeraltı suyu durumu, civarında bulunan yapılar ve çevre şartları araştırılıp değerlendirilerek hazırlanan rapora zemin etüdü raporu adı verilir. Zemin etüdü raporu riskli yapıların belirlenebilmesi ve güçlendirme çalışmaları için hazırlanmaktadır.

Zemin etüdü, yapının zemin bilgisinin tespit edilmesi, değişik katmanlarda bulunan taş ve toprak türünün belirlenmesi, bölgenin deprem riski bakımından risk derecesi, fay hattına uzaklığı gibi özelliklerin detaylı bir şekilde incelemeler sonucunda inşaata elverişli olup olmadığı konusunda elde edilen bilgilerin yer aldığı rapordur. Etüt çalışmaları ile bölgenin kayaç yapı durumu ve kayaçların depremlere karşı hassasiyeti tespit edilmektedir. Bu sebeple zemin etüdü raporu, zemin üzerine inşa edilecek olan projeler bakımından kritik önem taşır.

Zemin Etüdü Neden Yapılır?

Zemin etüdü ile zeminin jeolojik yapısının durumu, temel zemin parametreleri gibi detayların ölçülmesidir. Zemin etüdü ile temel amaç deprem karşısında yapıların göstereceği tepkiyi belirler. Doğal afetler karşı mal ve can kaybının önüne geçebilmek için zemin etüdü raporu oluşturarak yapıları inşa edilmesi gerekir.

Zemin Etüdü Nasıl Yapılır?

Zemin etüdü raporu, saha çalışmaları, laboratuvar deneyleri ve rapor hazırlanması aşamaları içerir. Raporda saha çalışmaları kapsamında sondaj faaliyetleri, arazi deneyleri ve jeofizik ölçümleri yer alır.

Saha çalışmaları, jeofizik mühendisleri veya jeoloji mühendisleri tarafından yürütülmektedir. Sondaj faaliyetleri yeterlilik belgesine sahip sondaj operatörleri tarafından yapılmaktadır. Arazi deneyleri mühendis gözetiminde operatör tarafından uygulanmaktadır. Bazı projelerde ihtiyaç duyulması durumunda hususi arazi deneyleri, özel ekipmanlarla yetkili laboratuvarlar tarafından gerçekleştirilmektedir.

Jeofizik ölçümleri, projenin boyutuna ve özelliklerine bağlı olarak jeofizik mühendisleri tarafından yapılır. Laboratuvar deneyleri araştırma çukuru, sondaj veya arazide sığ zemin ya da kayaçlardan alınan numuneler üzerinde uygulanmaktadır. Bu deneyler, yetkili zemin laboratuvarları tarafından yapılmaktadır. Raporlama aşaması zemin etüdü raporu hazırlama sürecinin son basamağını oluşturmaktadır. Saha çalışmalarından ve laboratuvar deneyleri elde edilen veriler; bölgenin deprem ve yapı özellikleri, yeraltı suyu durumu, bölgenin jeolojik yapısı ve çevre şartlarıyla birlikte değerlendirilerek rapor olarak sunulmaktadır.

Zemin Etütü Yönetmeliği

1999 yılındaki Marmara depremi öncesi ve sonrası diye yönetmeliği ayırılması mümkündür. 17 Ağustos 1999 yılındaki Marmara depremi öncesi önemli projelerde zemin etütleri yapılmaktaydı fakat sınırlı yönetmelik ve kanun vardı.

17 Ağustos depreminden sonra pek çok imar kanun ve yönetmeliği yayınlanmıştır. Zemin etütleri ile ilgili 2019 yılında yürürlüğe giren deprem yönetmeliğine kadar onlarca yönetmelik ve kanun yayınlandı. Zemin etütleri gelişim ve tekamülü hep devam etmiştir. Şu an son uygulanan yönetmelik ve kanunlar tüm zemin araştırma etütlerinde kullanılır. Tüm kamu birimleri bu etütleri verilen yetki çerçevesinde denetimler yapmaktadır.

Zemin Etütü Yaklaşık Maliyeti

Zemin etüt maliyeti yapılan işlerin sayısı ve niteliklere göre değişir. Yaklaşık olarak bir rakam verelim dersek 1500 lira ile 70000 lira arasında değişmektedir.